Istnieje wiele zaawansowanych edytorów tekstu. Do najczęściej stosowanych należą Word z pakietu Microsoft Office, Writer z pakietu OpenOffice i Writer z pakietu LibreOffice.  Klasie czwartej poznałeś aplikację Notatnik, WordPad i MS Word.

Za pomocą edytora tekstu możesz utworzyć wiele tekstów o różnorodnej tematyce, np.: zaproszenia, ogłoszenia, plakaty czy gazetki szkolne. Każdy z tych dokumentów będzie miał inny wygląd w zależności od treści i przeznaczenia.

Zasady poprawnego pisania tekstów:

·         w miejscu migającego kursora tekstowego, rozpocznij pisanie.

·         wyrazy w zdaniu oddzielaj pojedynczymi odstępami, naciskając jednokrotnie klawisz spacji;

·         stawiaj spację po znakach interpunkcyjnych { . , : ; ? !}, nigdy przed tymi znakami;

·         stawiaj spację tylko przed nawiasem i cudzysłowem otwierającym, nigdy po nich;

·         stawiaj spację po nawiasie i cudzysłowie zamykającym, a nie przed nim;

·         klawisza Enter używaj tylko wtedy, kiedy chcesz rozpocząć nową myśl w nowej linii, kiedy chcesz zamknąć jeden akapit i otworzyć drugi lub wstawić pusty wiersz.

·         każde zdanie rozpoczynaj wielką literą, wykorzystując klawisz Shift.

·         błędnie napisaną literę usuń klawiszem Backspace lub Delete.

Każdy dokument tekstowy składa się z następujących po sobie zdań. Każda linia wpisanego tekstu to jeden wiersz. Akapit rozpoczyna się zawsze od nowego wiersza. Może zawierać od jednego do kilkunastu zdań tworzących jedną myśl. Na końcu każdego akapitu, należy nacisnąć klawisz Enter. Wówczas kursor przejdzie do następnego wiersza i rozpoczniesz pisanie nowego akapitu.

Aby usunąć błędnie wprowadzony znak, ustaw kursor tekstowy w miejscu błędu i zastosuj klawisz: Delete – jeżeli błąd znajduje się za znakiem kursora (z prawej strony kursora tekstowego), Backspace – jeżeli błąd znajduje się przed znakiem kursora (z lewej strony kursora tekstowego).

Każdą zmianę wprowadzoną w tekście możesz zawsze cofnąć. Do tego służy przycisk Cofnij lub skrót klawiszowy Ctrl+Z.

Błędy w tekście można poprawiać nie tylko za pomocą klawiszy Backspace lub Delete. Większość zaawansowanych edytorów tekstu ma wbudowane słowniki. Dzięki temu wpisywany tekst zostaje natychmiast sprawdzony ze słownikiem i wyświetlana jest informacja o błędzie. Błędy ortograficzne podkreślane są czerwoną falowaną linią. Aby poprawić błąd, korzystając ze słownika, ustaw kursor na błędnie napisanym wyrazie i kliknij prawy przycisk myszy. Zostanie wyświetlona lista proponowanych wyrazów. Wybierz właściwy wyraz, który zastąpi ten z błędem.

Modyfikowanie tekstów

Często zdarza się, że w tworzonym dokumencie musisz dokonać pewnych zmian, np. przenieść fragment tekstu w inne miejsce, wielokrotnie go powtórzyć lub usunąć, bo nie pasuje do całości. Możesz również zmieniać formę tekstu, wyróżniając jego fragmenty, np. zmienić krój czcionki, jej wielkość czy kolor.

Zaznaczony fragment możesz:

·         wielokrotnie powtórzyć w różnych miejscach dokumentu;

·         przesunąć w inne miejsce;

·         usunąć z dokumentu.

Do wykonania tych operacji posłużą ci narzędzia: Wytnij, Kopiuj i Wklej, które posiada każdy edytor tekstu. Zastosowanie znajdą tu również klawisze Delete i Backspace oraz metoda przeciągania myszą.

Jeżeli do zaznaczonego fragmentu tekstu użyjesz polecenia Wytnij (Ctrl+X), to zostanie on skopiowany do pamięci komputera, czyli do schowka i jednocześnie usunięty z tekstu.
Jeżeli do zaznaczonego bloku użyjesz polecenia Kopiuj (Ctrl+C) to fragment ten zostanie skopiowany do schowka.
Polecenie Wklej (Ctrl+V) wstawia do tekstu dane zapisane w schowku podczas kopiowania lub wycinania.

Formatowanie tekstu

 Formatowanie tekstu to nadanie mu odpowiedniego wyglądu, zgodnego z treścią. Edytory tekstu umożliwiają zmianę rodzaju czcionki, jej wielkości i koloru, stosowania wyróżnień, wyrównania tekstu na stronie, itp.

Co oznaczają poszczególne przyciski na pasku formatowania i jakim poleceniom odpowiadają:

·         Przycisk z literą pogrubioną odpowiada poleceniu: Pogrubienie;

·         Przycisk z literą napisaną pismem pochyłym odpowiada poleceniu: Kursywa, czyli pismo pochyłe;

·         Przycisk z literą podkreśloną odpowiada poleceniu: Podkreślenie;

·         W niektórych edytorach tekstu na przyciskach umieszczone są pierwsze litery słów oznaczających polecenia. Pierwsze litery słów angielskich:

·         Litera B, to skrót od angielskiego słowa Bold, co oznacza Pogrubienie;

·         Litera I, jest skrótem od angielskiego słowa Italic oznaczającego kursywę, czyli pismo pochyłe;

·         Litera U, pochodzi od słowa Underline, co oznacza Podkreślenie;

·         Pierwsze litery słów polskich:

·         Litera G – oznacza poGrubienie;

·         Litera K – oznacza Kursywę;

·         litera P – oznacza Podkreślenie.

Aby zmienić krój czcionki w całym tekście:

·         Zaznacz cały tekst dowolną metodą, np. wybierz Zaznacz wszystko z grupy Edytowanie na karcie Narzędzia główne, lub użyj klawiszy Ctrl + A;

·         Kliknij lewym przyciskiem myszy w listę rozwijalną i wybierz czcionkę, która najbardziej ci odpowiada;

·         Do wyboru masz wiele czcionek, najczęściej używane to m.in. Calibri, Times New Roman i Arial.

Uwaga: Nie wszystkie dostępne kroje czcionek mają w swoim zestawie polskie litery, np.: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż. Jeśli wybierzesz taką czcionkę, znaki odpowiadające polskim literom zostaną zastąpione innym krojem czcionki.

Aby zmienić rozmiar czcionki w tytule tekstu, wykonaj podane czynności.

·         Zaznacz tekst dowolną metodą – wiersz z tytułem zaznacz, klikając jeden raz na lewy margines, na wysokości wiersza;

·         Kliknij lewym przyciskiem myszy na listę rozwijalną i wybierz odpowiadający ci rozmiar czcionki.

Aby zmienić styl czcionki (pogrubienie, kursywa i podkreślenie oraz kolor czcionki), wykonaj podane czynności.

·         Zaznacz fragment tekstu dowolną metodą;

·         Wybieraj kolejno odpowiednie narzędzia formatowania: Pogrubienie, Kursywa, Podkreślenie, Kolor czcionki.

Jeśli chcesz usunąć z tekstu pogrubienie, kursywę lub podkreślenie, zaznacz ten fragment tekstu i ponownie wybierz te same przyciski – narzędzi formatowania.

Tekst możesz wyrównać:

·         do lewego marginesu;

·         do prawego marginesu;

·         wyśrodkować;

·         wyjustować – to znaczy rozciągnąć od prawego do lewego marginesu.

 Wskazówka:

• Aby ustawić tytuł na środku strony, ustaw kursor w dowolnym miejscu tekstu, a następnie kliknij w ikonę odpowiedzialną za wyśrodkowanie tekstu. Tekst zostanie wyśrodkowany.

• Zaznacz akapit, który chcesz zmienić: ustaw kursor w dowolnym miejscu tego akapitu. Kliknij w ikonę Wyrównanie tekstu do prawej. Zwróć uwagę, że twój tekst został przesunięty i wyrównany do prawego marginesu.

• Zaznacz akapit, który chcesz zmienić: ustaw kursor w dowolnym miejscu tego akapitu. Kliknij w ikonę Wyrównanie tekstu do lewej. Zwróć uwagę, że tekst został wyrównany do lewego marginesu.

• Zaznacz akapit, który chcesz zmienić: ustaw kursor w dowolnym miejscu tego akapitu. Kliknij w ikonę Wyjustowanie tekstu. Zwróć uwagę, że tekst został wyrównany jednocześnie do prawego i do lewego marginesu.

Źródło: Podręcznik do zajęć komputerowych.

Autorzy: T. Krupa, J.Lipecki, L. Aparta-Koura, J.Koludo, A. Koludo, S. Szaruga, K. Koludo-Durkiewicz, I.Dubaniewicz, M.Borowiecki, J.Wierzbicki

Wstawianie obrazów do tekstu

Twój dokument tekstowy będzie wyglądał ciekawiej, jeśli wstawisz do niego elementy graficzne tematycznie związane z tekstem. Mogą to być na przykład wcześniej przygotowane zdjęcia lub samodzielnie wykonane prace w programie Paint lub w innym edytorze grafiki.

Aby wstawić do tekstu zdjęcie lub inny plik graficzny, znajdujący się w zasobach komputera, na przykład na dysku lub na zewnętrznym nośniku, wykonaj poniższe czynności.

·  Ustaw kursor pod tekstem, w nowym akapicie.

· Wyszukaj narzędzia służące do wstawiania obrazów. W programie Word wybierz kartę wstawianie i w grupie ilustracje wybierz polecenie obrazy. 

· W otwartym oknie wyszukaj plik graficzny, na przykład  wybrane zdjęcie . Zaznacz je i wybierz polecenie Wstaw. Zdjęcie zostanie umieszczone pod tekstem.

Zmiana wielkości obrazu.

Aby zmienić rozmiar wstawionego zdjęcia, wykonaj następujące czynności.

o    Kliknij na zdjęcie lewym przyciskiem myszy. Dookoła obrazu pojawi się krawędź z charakterystycznymi punktami tzw. uchwytami do zmiany rozmiaru. 

o    Ustaw kursor nad jednym z punktów do zmiany rozmiaru i kiedy kursor przybierze kształt dwustronnej, białej strzałki, wciśnij i trzymaj lewy przycisk myszy.

o    Nie zwalniając przycisku myszy, ustaw właściwy rozmiar zdjęcia. Wybór punktu na krawędzi pozwala zmienić jeden z wymiarów: wysokość lub szerokość. Wybór punktu na rogu obrazu zmienia jednocześnie te dwa wymiary.

o    Nad zdjęciem, pośrodku, znajduje się jeszcze jeden punkt pozwalający na jego obrót. Kliknij i przytrzymaj lewy przycisk myszy, jednocześnie lekko nią przesuwając. W ten sposób możesz obrócić wstawione zdjęcie lub inny element graficzny.

Zapamiętaj!

Wstawienie do tekstu elementów graficznych w postaci zdjęć, rysunków czy clipartów uatrakcyjni twój dokument. Staraj się, aby wstawiona grafika była tematycznie związana z tekstem. 

Pamiętaj o prawach autorskich do zdjęć i rysunków wykorzystanych w twoim tekście. Poinformuj odbiorców, kto jest ich autorem. 

Punktowanie i numerowanie

 Jeśli w tekście komputerowym zechcesz napisać dowolną listę, na przykład uczniów twojej klasy, utworzyć spis książek czy w punktach wymienić elementy zestawu komputerowego, użyj numerowania lub wypunktowania. Zastosowanie tych narzędzi poprawi czytelność i przejrzystość tekstu.

Aby utworzyć listę numerowaną, wykonaj podane czynności.

1. Wyszukaj i wybierz (włącz) narzędzie odpowiedzialne za numerowanie. W akapicie, w którym umieszczony jest kursor tekstowy, pojawi się pierwszy numer listy.

2. Wpisz tekst dla danego punktu. Kiedy skończysz, naciśnij klawisz Enter. Kursor przejdzie do następnego akapitu i automatycznie zostanie wpisany kolejny punkt – kolejny numer listy.

3. Powtarzaj punkt 2, aż utworzysz wszystkie numery listy.

4. Ostatni punkt listy zakończ, naciskając klawisz Enter, a następnie ponownie wybierz (wyłącz) narzędzie odpowiedzialne za numerowanie.

5. Numerowanie zostanie wyłączone, a ty możesz kontynuować dalsze tworzenie dokumentu.

Podobnie jak listę numerowaną, wykonaj listę wypunktowaną.   

Aby utworzyć listę wypunktowaną, wykonaj podane czynności.

1. Wyszukaj i wybierz (włącz) narzędzie odpowiedzialne za punktowanie. W akapicie, w którym umieszczony jest kursor tekstowy pojawi się pierwszy punkt listy.

2. Wpisz tekst dla danego punktu. Kiedy skończysz, naciśnij klawisz Enter. Kursor przejdzie do następnego akapitu i automatycznie zostanie wpisany kolejny punkt listy.

3. Powtarzaj powyższy punkt, aż utworzysz wszystkie punkty listy.

4. Ostatni punkt listy zakończ klawiszem Enter, a następnie ponownie wybierz (wyłącz) narzędzie odpowiedzialne za punktowanie.

5. Punktowanie zostanie wyłączone, a ty możesz kontynuować dalsze tworzenie dokumentu.

Listę wypunktowaną lub numerowaną można utworzyć w tekście już napisanym. Wystarczy zaznaczyć te akapity, którym chcesz przyporządkować punktory lub numery i użyć odpowiedniego narzędzia. W dalszych ćwiczeniach nauczysz się usuwać numerowanie i wypunktowanie w tekście już napisanym. Sprawdź, jakie to proste.

Zapamiętaj!

Jeśli chcesz napisać tekst w punktach, zastosuj numerowanie lub punktowanie. Wyróżnione w ten sposób akapity będą czytelniejsze a tekst przejrzysty.
Możesz utworzyć listę numerowaną lub wypunktowaną w tekście już napisanym. Wystarczy, że zaznaczysz akapity, którym chcesz przypisać punkty i zastosujesz odpowiednie narzędzie numerowania lub punktowania.
Wygląd punktorów oraz numeracji możesz zmieniać, korzystając z odpowiednich bibliotek.

Tabele

Do porządkowania danych w dokumencie lub prezentacji służą tabele, które można dodawać i usuwać. Można też dostosowywać rozmiar oraz styl wierszy i kolumn tabeli.

1. Na komputerze otwórz dokument.
   
2. Kliknij Wstaw  Tabela  wybierz liczbę wierszy i kolumn, które chcesz dodać.
   • Możesz wstawić tabelę o maksymalnej wielkości 20 x 20 komórek.
3. Tabela zostanie dodana do dokumentu.
   

Możesz zmieniać rozmiar wierszy i kolumn oraz sortować wiersze tabeli. Możesz też zmienić styl obramowania i kolor tła poszczególnych komórek.

Biorąc pod uwagę czas spędzany przy komputerze we współczesnym świecie, nie można nie znać „zasad ergonomii pracy przy komputerze”. Najważniejsze z punktu widzenia pracy przy komputerze są proporcje pomiędzy wysokościami użytkownika, siedzenia, biurka oraz kąt nachylenia monitora. 

1. Monitor

Najlepszy dla wzroku jest monitor ciekłokrystaliczny (jeśli masz tradycyjny, kup specjalny filtr).

• Idealna odległość ekranu od oczu to 40–75 cm.
• Monitor powinien być ustawiony na wprost oczu, tak by jego górna krawędź znajdowała się kilka centymetrów powyżej linii wzroku.
• Ekran nie powinien stać na wprost okna – należy ustawić go bokiem, w odległości co najmniej metra.

Są już takie, które można dopasować do sposobu korzystania z nich przez konkretnego użytkownika.

• Powinna być ustawiona ok. 10–15 cm od krawędzi biurka, by było miejsce na nadgarstki.
• By chronić nadgarstki, warto położyć przed nią specjalną podkładkę.

3. Fotel

Lekarze polecają krzesła z regulacją wysokości i kąta nachylenia oparcia.

• Siedzisko powinno znajdować się na takiej wysokości, by stopy były oparte płasko na podłodze, a kolana ugięte pod kątem prostym.
• Oparcie należy dopasować do kształtu pleców (powinno być lekko wygięte do przodu i podpierać mocno odcinek lędźwiowy kręgosłupa).

4. Biurko

Rzadko mają regulację wysokości, ale warto poszukać właśnie takiego. 

• Najlepiej, by blat znajdował się na wysokości łokci osoby pracującej.
• Biurko powinno być na tyle szerokie, by móc umieścić monitor w odpowiedniej odległości na wprost oczu. Jeśli nie, trzeba dokupić przystawkę.
• Wielogodzinne siedzenie w jednej pozycji, brak ruchu w ciągu dnia i niedostosowanie stanowiska pracy do swoich potrzeb sprawiają, że stajemy się narażeni na ból oraz zwyrodnienia stawów i wady postawy. 
• Możliwość patrzenia w dal zapobiega zmęczeniu oczu. Cenne są krótkie, lecz częste przerwy w patrzeniu na monitor, umożliwiające relaksację mięśni ocznych i zapobiegające rozwojowi krótkowzroczności.

• Podręcznik do nauki zajęć komputerowych w klasie IV
• Podręcznik do nauki zajęć komputerowych w klasie V
• Podręcznik do nauki zajęć komputerowych w klasie VI
• Podstawy edytorów tekstu - podręcznik
• Podstawy arkuszy kalkulacyjnych - podręcznik
• Strona szybkiego pisania na klawiaturze „Pisanie bezwzrokowe“ 
• Scratch – programowanie
• Gry Blockly 
• Studio kodowania
• Systemy liczbowe – zamiana liczb 

 

PROGRAMY DO POBRANIA:

• Gimp
• Inkscape
• Pivot
• Libre Office
• Notepad++
• Dev C++
• Lego Digital Designer
• Lego Mindstorms Education