Publiczna Szkoła Podstawowa nr 11 w Stalowej Woli

Bezpieczny Internet

Globalna sieć stała się nieodłącznym elementem naszej codziennej egzystencji, a wraz z nią wszelkie jej aspekty – również zagrożenia w Internecie. Bez względu na to czy pracujemy, przeglądamy strony internetowe, gramy, uczymy się czy udzielamy w mediach społecznościowych – wszędzie możemy spotkać się z zagrożeniami w sieci. Mimo, że Internet niesie ze sobą wiele korzyści, należy pamiętać, że jest też obszarem działania cyberprzestępców.

W klasie 7d na zajęciach z wychowawcą oraz w klasach czwartych i piątych na lekcjach informatyki poruszone zostały zagadnienia związane zagrożeniami w sieci i bezpiecznymi zachowaniami dzieci w Internecie.

Zagrożenia w sieci:

1. Phishing to technika, którą cyberprzestępcy wykorzystują, aby zdobyć Twoje cenne informacje takie jak hasła, numery kart kredytowych czy dane dotyczące tożsamości.

2. Malware, czyli złośliwe oprogramowanie, to jedno z najbardziej powszechnych zagrożeń w Internecie. Jego celem jest zazwyczaj zdobycie dostępu do Twojego komputera lub informacji i danych, które na nim przechowujesz.

3. Ransomware to specyficzny rodzaj malware, który blokuje dostęp do komputera lub plików do momentu zapłacenia okupu. Cyberprzestępcy wykorzystują go do szyfrowania danych na dysku, co uniemożliwia dostęp do nich.

4. Ataki DDoS polegają na przeciążeniu serwera poprzez zalewanie go ogromną ilością ruchu sieciowego, który w efekcie prowadzi do jego dużego spowolnienia lub zablokowania. Taki atak może sparaliżować działanie usług sieciowych lub stron internetowych na kilka godzin – w skrajnych przypadkach na kilka dni, a nawet tygodni.

5. Zagrożenia dla prywatności polegają na zbieraniu i wykorzystywaniu danych użytkowników, często bez ich świadomej zgody. Wykorzystuje się je do różnych celów – od marketingu, przez politykę, aż po oszustwa internetowe.

6. Kradzież danych jest jednym z najczęstszych rodzajów przestępstw w sieci. Cyberprzestępcy włamują się do baz danych firm czy instytucji, by móc później manipulować wykradzionymi danymi użytkowników.

7. Kradzież tożsamości to kolejne poważne zagrożenie w sieci. Cyberprzestępcy mogą wykorzystać skradzione lub zdobyte w inny sposób informacje (np. pozyskane z publicznie dostępnych baz lub serwisów społecznościowych) takie jak numer PESEL, skan dowodu osobistego, adres czy data urodzenia do kradzieży Twojej tożsamości. Takie działanie może prowadzić do wielu niebezpiecznych konsekwencji – na przykład zaciągania pożyczek na Twoje dane.

8. Cyberprzemoc to zjawisko polegające na wykorzystywaniu technologii do nękania, zastraszania lub ośmieszania innych. Może obejmować takie działania jak doxxing (udostępnianie prywatnych informacji o osobie w sieci), hejt, wysyłanie obraźliwych wiadomości, nękanie, publikowanie fałszywych informacji o innych osobach w sieci czy groźby przemocy fizycznej.

9. Treści nieodpowiednie dla dzieci – w sieci można natknąć się na wiele treści, które przeznaczone są wyłącznie dla dorosłych a dzieci nie powinny mieć do nich dostępu. Do takiej kategorii zaliczyć można pornografię, materiały pokazujące przemoc, szkodliwe i patologiczne zachowania.

10. Malvertising to metoda, która polega na wykorzystywaniu reklam do dystrybucji złośliwego kodu. Reklama na pierwszy rzut oka wydaje się niewinna, ale po kliknięciu w nią może dojść do uruchomienia niebezpiecznego kodu, który doprowadzi do infekcji urządzenia. Cyberprzestępcy bardzo często wykorzystują luki bezpieczeństwa w przeglądarkach internetowych, które umożliwiają im efektywne przeprowadzanie ataku.

11. Spoofing to atak, który polega na podszywaniu się pod inną osobę lub organizację w sieci. Przestępca może na przykład udawać przedstawiciela banku lub instytucji państwowej, aby skłonić Cię do zainstalowania na swoim urządzeniu złośliwego oprogramowania, do ujawnienia swoich danych do logowania (w tym hasła) lub innych ważnych informacji. Pamiętaj – pracownik banku nigdy nie prosi o podanie hasła!

12. Oszustwa internetowe – nie wszystko w sieci jest prawdziwe. Cyberoszustwa stanowią obszerną kategorię zagrożeń cybernetycznych, obejmującą szeroki zakres nieuczciwych praktyk, na które użytkownicy mogą natknąć się w środowisku online. Do najczęściej spotykanych przykładów należą manipulacje na platformach aukcyjnych i handlowych (OLX, Vinted, Facebook Marketplace, Allegro) oraz wykorzystywanie systemów płatności mobilnych (BLIK)

Jak reagować na zagrożenia w sieci?

Zmień swoje hasła – jeżeli podejrzewasz, że Twoje konto zostało zhakowane – natychmiast zmień swoje hasło. Pamiętaj, aby stworzyć silne i unikalne hasło, które nie jest łatwe do odgadnięcia. Nigdy nie używaj tych samych haseł w przypadku dwóch różnych stron lub usług. Rozważ korzystanie z menedżerów haseł.
Włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe – jeżeli jeszcze nie masz aktywnego uwierzytelniania dwuskładnikowego, włącz je od razu. Uniemożliwi ono dostęp do Twojego konta, nawet gdy ktoś zdobędzie Twoje hasło.
Przeskanuj swoje urządzenie – jeśli podejrzewasz, że na Twoim urządzeniu może znajdować się złośliwe oprogramowanie, przeskanuj je za pomocą sprawdzonego oprogramowania antywirusowego. Pomoże to zidentyfikować i usunąć wszelkie potencjalne zagrożenia.
Zaktualizuj swoje oprogramowanie – upewnij się, że wszystkie Twoje urządzenia mają najnowsze aktualizacje oprogramowania. Przestępcy często wykorzystują pojawiające się luki w zabezpieczeniach, więc regularne aktualizacje oprogramowania są kluczowe dla zapobiegania przyszłym atakom.
Monitoruj swoje konta – regularnie sprawdzaj swoje konta bankowe, e-mail i media społecznościowe pod kątem podejrzanych działań. Zwróć uwagę na nieznane transakcje, wiadomości, które nie pochodzą od Ciebie oraz na wszelkie inne nieoczekiwane zmiany, których nie rozpoznajesz.
Skontaktuj się z odpowiednimi instytucjami – jeśli ktoś uzyskał dostęp do Twojego konta, numerów kart kredytowych lub innych danych osobistych umożliwiających np. zaciągnięcie pożyczki, skontaktuj się z bankiem i policja. Zastrzeżesz swoje karty i uzyskasz pomoc i porady dotyczące tego, co powinieneś zrobić dalej.
Zgłoś oszustwo – jeżeli padłeś ofiarą oszustwa online, zgłoś to odpowiednim instytucjom, takim jak CERT (zespół reagowania na incydenty związane z bezpieczeństwem komputerowym). Jest szansa, że pomożesz w ten sposób uniknąć podobnych problemów innym internautom.
Udostępnij informacje innym – jeśli zostałeś oszukany online to podziel się swoim doświadczeniem z rodziną, przyjaciółmi i społecznością w sieci. Twoje doświadczenie może uchronić innych przed podobną sytuacją.
Sprawdź swoje ustawienia prywatności – zastanów się nad tym, jakie informacje udostępniasz online. Możliwe, że będziesz chciał zaktualizować swoje ustawienia prywatności na stronach internetowych i w mediach społecznościowych, aby zwiększyć ochronę swoich danych.
Edukuj się – po incydencie związanym z bezpieczeństwem w sieci przeanalizuj zaistniałą sytuację i pomyśl, jak można było jej uniknąć. Poszerz swoją wiedzę na temat zagrożeń online i najlepszych praktyk, które pomogą Ci lepiej chronić się w przyszłości.
Skonsultuj się z profesjonalistą – jeśli incydent był poważny, warto skonsultować się ze specjalistą od dziedziny bezpieczeństwa. Może pomóc Ci w rozwiązaniu problemów z komputerem lub telefonem oraz objaśnić jak uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości.